Het team van de Brugse Gidsenbond had voor de gelegenheid een “pi-kante” wandeling door de stad uitgetekend. Gids Mieke Vandemoortele had haar beste muts opgezet en haar beste wandelschoenen aangetrokken voor een voormiddag “Bruges on heels”. We starten de wandeling, hoe kan het ook anders, bij het kantmuseum in de Balstraat. Helaas niet open op zondag, maar we werden in ruil getrakteerd op een praline van topchocolatier Spegelaere, die voor de gelegenheid chocolaatjes in behavorm had ontworpen. Dit past binnen het initiatief “Handmade in Brugge” waarbij het rijke verleden van de Brugse ambachten wordt gekoppeld aan het hedendaagse vakmanschap. De stad heeft zich echt driedubbel geplooid om van deze Lingerieweek een echt succesverhaal te maken. Er werd een folder ontworpen die in alle lingeriewinkels en op de toeristische dienst te verkrijgen was. Een bakker maakte zowaar een borstenbrood, in sommige horecazaken hingen beha’s in de kroonluchters, vensters van winkels werden decoratief beschilderd door kunstenares Fien Tekent, enz.
Voor het ontstaan van kant en lingerie moeten we terug naar de vroege renaissance van de 16de eeuw waarbij Italië en Vlaanderen de bakermat vormden van deze nijverheid. Terwijl de Italianen vooral naaldkant (in drie soorten) maakten, vond je in onze regio een dertiental varianten van kloskant.
Schuin tegenover het kantmuseum bevindt zich het klein maar fijne kantwinkeltje ’t Apostelientje, waarvan de naam is afgeleid van de Zustser Apostelinnen. Hier ontdekken we dat er vanaf de 17de eeuw niet alleen kanten halsstukken worden vervaardigd, maar ook al hele schouderstukken. In België speelden vier steden een zeer grote rol in de kantproductie: Binche, Brussel, Mechelen en Brugge. In deze laatste stad spreekt men al wel eens van “toveressewerk”.
Vanaf de 18de eeuw wordt er niet langer enkel met een doorlopende draad geklost, maar worden verschillende losse delen aan elkaar gezet waardoor grotere kantstukken mogelijk worden. In de 19de eeuw wordt ook zijde geïntroduceerd als materiaal en vanaf de 20ste eeuw wordt handgemaakte kant een kwestie voor de speciale gelegenheid, de machinale productie ervan neemt de overhand.
Tot de jaren zestig geraakt kant wat in de vergetelheid maar sinds de jaren 70 is er een ware revival aan de gang. “We krijgen heel veel jongeren over de vloer, 15-16-jarigen, zowel jongens als meisjes”, weet Anne Thys van ’t Apostelientje.
We zetten onze tocht verder door het Sint-Annakwartier, een van de rustigste buurten van de stad. Het kantwerksterspleintje brengt een eerbetoon aan de kantwerksters uit ver vervlogen tijden die het helemaal niet zo goed hadden als de romantische foto’s van weleer wel doen geloven. Er waren in de 18e eeuw zo’n 10.000 kantwerkstersactief, wat voor een overproductie zorgde en de prijzen bijgevolg ook daalden. Heel wat kantwerksters werkten in opdracht van zogenaamde koopmadammen, die bijvoorbeeld een kruidenierszaak hadden. De kantwerksters werden dan ook vaak uitbetaald in natura met allerhande kruidenierswaren.
In de voorgevel van de Sint-Annakerk zien we het beeld van de heilige Anna, ook wel Moeder Anna, die de patrones is van de kantwerksters. De feestdag van de kantwerksters wordt jaarlijks gevierd op 26 juli.
Ondertussen zijn we in de Predikherenstraat aangekomen, waar Maya Langouche een unieke winkel uitbaat met hedendaagse handgemaakte korsetten, latexpakken en kostuums, Cadavre Exquis Couture. Maya is een adept van de gothic subcultuur en maakt stukken vol romantiek met een donker kantje en erotische invloeden. Ze kocht vroeger vaak zelf korsetten maar vond nergens 100% haar goesting en begon haar eigen stukken te maken. Ze werkt uitsluitend met Vlaamse kwaliteitsmaterialen. Tijdens de lingerieweek werden hier een viertal workshops georganiseerd voor wie zelf eens aan de slag wou.
In het Groeningemuseum ontdekken we een prachtige moderne en op kant geïnspireerde “outdoor wallpaper” van Susan Bradley Design.
De eigenares van kantwinkel “Serena” trakteert ons niet alleen op een mooie legende, maar ook op een leuk souvenirtje, een klosje met authentieke Brugse kant. O ja, die legende, die geven we graag nog mee.
De jonge Serena moest na het omkomen van haar vader op zee, mee met haar moeder instaan voor het gezin. Serena zat dag en nacht te werken achter het spinnenwiel. Ze bad tot O-L-Vrouw om een wonder en beloofde zelfs om haar liefde voor haar geliefde Arnout te verzaken. Toen ze op zekere dag uitrustte onder een boom, viel er een spinnenweb op haar schort. Ze nam het en probeerde het na te maken. Ze gebruikte spelden om draden vast te houden op een kussen en houten blokjes om ze te laten doorhangen. Ze slaagde erin om een wonderlijk weefsel te creëren en kreeg veel bestellingen van Brugse dames. Haar gezin werd erg welstellend. Toen Arnout haar ten huwelijk vroeg, kon ze geen ja-woord geven omwille van haar belofte aan O-L-Vrouw. Op de verjaardag van het wonder keerde Serena terug naar dezelfde plaats. Weer dwarrelden er spinnenwebdraden op haar schort, maar deze keer vormden ze een bruidskroon. Serena en Arnout trouwden en kregen heel wat kinderen, die allemaal de roem van de Brugse kant hooghielden.
Ondertussen krijgen we stilaan een kleine honger en trakteert het Otto Waffle Atelier ons op een heerlijk miniwafeltje met chocolade. Ook al zijn er tal van wafelhuizen in Brugge, toch wist Otto en zijn team een originele insteek te vinden: hij ontwierp op basis van een hemdje van zijn vrouw een wafel in kantmotief. Ze maken hierbij enkel gebruik van biologische en dagverse producten. Zo halen ze dagelijk (zeven dagen op zeven) vers geplukte bloemen en kruiden bij De Kruiderie in Hertsberge om de wafels te versieren. De wafels zijn glutenvrij en er is ook een vegan versie. Kwestie van toekomstgericht te denken. Een absolute aanrader!
Eindigen doen we in de “hoofdstraat” van de lingerieweek, de Smedenstraat, waar zich niet alleen drie lingeriespeciaalzaken bevinden (La Finesse, Venus en Scharlaeken), maar waar werkelijk iedere zaak een inspanning heeft geleverd om van de Lingerieweek een succesverhaal te maken: van de opticien over de confituurwinkel tot de theeshop.
De lingerieboom, tot in de top versierd met kleurrijke beha’s, vormt het symbool van deze erg geslaagde week! Tijdens de Lingerieweek werd’s avonds op de Smedenpoort ook nog een kantpatroon geprojecteerd.
Wie zin heeft in nog meer info, kan terecht op een podcast van Layla Kirsta, een student audiovisuele media en mode in Mechelen en een groot lingeriefan. Ze maakte een podcast “Beyond Bra” met tal van leuke onderwerpen over lingerie. Deze vind je hier.
Er is ook een boobylicious playlist met allerlei liedjes waar de vrouwelijke vormen centraal staan.
We kijken al uit naar de volgende Lingerieweek. Benieuwd wie de gaststad dan zal zijn.
